Υγεια Νέα δομή με στόχο περικοπές και ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών

Οι προβλέψεις για συνολική μείωση δαπανών κατά 30% είναι «εκτός τόπου και χρόνου». Ειδικότερα η προβλεπόμενη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης κατά 43% (από 4 δισ. σε 2,25 δισ.) δεν πρόκειται να επιτευχθεί ούτε κατά το ήμισυ.

Γιάννης Τόλιος,διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών

Δεν είναι πλατιά γνωστό τι ακριβώς σηματοδοτούν οι πολιτικές Μνημονίου στον χώρο της Υγείας - Πρόνοιας, σε έναν πολύ κρίσιμο τομέα που κρίνεται η προστασία της ανθρώπινης ζωής, η κοινωνική ευαισθησία αλλά και η ατομική αξιοπρέπεια εκατομμυρίων πολιτών. Θα δώσουμε συνοπτικά τα νέα δεδομένα, τα αδιέξοδα και την εναλλακτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ.

Σύμφωνα με τον Ν. 3918/2011 που ψήφισαν Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ - ΛΑΟΣ με τις ευλογίες της τρόικας, όλοι οι κλάδοι υγείας των ασφαλιστικών ταμείων (ΙΚΑ, ΟΠΑΔ, ΟΑΕΕ και ΟΓΑ), εντάχθηκαν από τις αρχές του χρόνου στον ΕΟΠΥΥ (Ενιαίος Φορέας Παροχής Υπηρεσιών Υγείας). Επίσης αρχές Απριλίου του '12 εντάχθηκε ο «Οίκος Ναύτη», στις αρχές Μαΐου '12 το ΤΑΥΤΕΚΩ (κλάδοι υγείας ΔΕΗ, ΗΣΑΠ, ΗΛΠΑΠ, Τραπεζών, κ.ά.), ενώ από αρχές Ιουνίου θα ενταχθεί και ο κλάδος «αυτοαπασχολουμένων».

 Με τη νέα δομή έγιναν συγχωνεύσεις διοικήσεων νοσοκομείων (από 132 σε 81) και μείωση κλινών (από 46.783 σε 35.280) και μείωση θέσεων εργασίας, δυσκολεύοντας από την άλλη την πρόσβαση σε δημόσια νοσοκομεία. Θεσμοθετήθηκε η πρόσληψη γιατρών και νοσηλευτών με «μπλοκάκι» αντί για μόνιμες θέσεις προσωπικού. Επίσης συγχωνεύτηκαν ή καταργήθηκαν 46 από τις 94 δομές Πρόνοιας (από τις 46 οι 7 είναι «Κέντρα Αποθεραπείας, Φροντίδας και Κοινωνικής Αποκατάστασης» με προφανείς συνέπειες την αναζήτηση υπηρεσιών στον ιδιωτικό τομέα. Καταργήθηκαν επίσης πέντε ψυχιατρικά νοσοκομεία, ενώ η Πρόνοια μεταφέρθηκε στο υπουργείο Εργασίας και δεν εντάσσεται πλέον στις υπηρεσίες κοινωνικής πολιτικής.

Οι νέες ρυθμίσεις οδηγούν στην επιβολή πρόσθετων δαπανών στους ασφαλισμένους. Ειδικότερα προβλέπεται συμμετοχή 15% στις ιατρικές εξετάσεις, αύξηση από 3 σε 5 ευρώ το εισιτήριο στα εξωτερικά ιατρεία, ενώ με τα «κλειστά ενοποιημένα νοσήλια» (ΚΕΝ) οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες διευκολύνονται να έχουν φθηνότερες και αναβαθμισμένες υπηρεσίες Υγείας στους πελάτες τους με τις πλάτες του Δημοσίου.

Επίσης με το νέο σύστημα συνταγογράφησης διευρύνεται η λίστα των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ), ενώ ο ασθενής θα πληρώνει πρόσθετη δαπάνη όταν ο γιατρός συστήνει άλλο φάρμακο από εκείνο που είναι φθηνότερο με βάση τη δραστική ουσία. Επίσης πολλοί ανάπηροι (με βαθμό αναπηρίας κάτω από 67%) χάνουν απαλλαγές για δωρεάν ιατρο-φαρμακευτική περίθαλψη κ.ά. Κατά συνέπεια, με το νέο σύστημα πολλές από τις δαπάνες υγείας που δεν καλύπτει ο ΕΟΠΥΥ και τα ασφαλιστικά ταμεία... μετακυλίονται στους ίδιους τους ασφαλισμένους.

Τα οικονομικά της Υγείας στο «κόκκινο»
Ο «κατήφορος» της ελληνικής οικονομίας, εξαιτίας των πολιτικών του Μνημονίου, συμπυκνώνονται στις τεράστιες αποκλείσεις των μακρο-οικονομικών μεγεθών και πρώτα απʼ όλα στα μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού 2012, τα οποία αντανακλώνται και στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ.

Ειδικότερα, ενώ τα έσοδα του ΕΟΠΥΥ το 2011 ήταν 7.865 εκατ. ευρώ και οι δαπάνες 8.391 εκατ., στον προϋπολογισμό του 2012 τα έσοδα προβλέπονται σε 5.831 εκατ. και δαπάνες 5.830 εκατ., με οριακό πλεόνασμα 823 χιλ.ευρώ. Πρόκειται για εξωπραγματικό προϋπολογισμό, με αρνητικές αποκλίσεις τόσο στα έσοδα όσο και στις δαπάνες. Ειδικότερα στα έσοδα, εκτός από τις προβλεπόμενες περικοπές της κρατικής επιχορήγησης κατά 1.220 εκατ. ευρώ λόγω Μνημονίου, θα έχουμε μεγάλη συρρίκνωση των εισφορών υγείας «εργαζόμενων-εργοδοτών» (εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει το ένα δισ. ευρώ) εξαιτίας της αύξησης της ανεργίας και των νέων «λουκέτων» που προβλέπονται μέσα στον χρόνο.

Από την άλλη, οι προβλέψεις για συνολική μείωση δαπανών κατά 30% είναι «εκτός τόπου και χρόνου». Ειδικότερα η προβλεπόμενη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης κατά 43% (από 4 δισ. σε 2,25 δισ.) δεν πρόκειται να επιτευχθεί ούτε κατά το ήμισυ. Τα ίδιο και η μείωση δαπανών προς νοσοκομεία κατά 23% (από 1.36 δισ. σε 1 δισ.), όπως και οι άλλες δαπάνες σε ιδιώτες «παρόχους» υπηρεσιών Υγείας. Κατά συνέπεια, αντί για οριακό πλεόνασμα, στην ουσία θα έχουμε έλλειμμα γύρω στα 1,5-2 δισ. ευρώ. Αν σε αυτά προσθέσουμε και τις συσσωρευμένες οφειλές του ΕΟΠΥΥ ύψους 3,6 δισ. (1.852 εκατ. προς ιδιώτες φαρμακοποιούς, γιατρούς, προμηθευτές κ.ά., και 1.793 εκατ. σε νοσοκομεία), φαίνεται καθαρά ότι ο τομέας Υγείας, αν δεν υπάρξει στήριξη από τον κρατικό προϋπολογισμό, οδηγείται σε «κατάρρευση». Και σε αυτό αποκλειστική ευθύνη έχουν τα κόμματα ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. που διαχειρίστηκαν τον τομέα Υγείας και τα οικονομικά της χώρας, καθώς επίσης και η τρόικα με την επιβολή των Μνημονίων.

Εναλλακτική πολιτική «σωτηρίας»... της Υγείας
Ειδικότερα οι άξονες της εναλλακτικής πρότασης για την Υγεία εντάσσονται στο πλαίσιο του συνολικού σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ για προοδευτική έξοδο από την κρίση, που έχει ως αφετηρία την ανατροπή του Μνημονίου, τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, τον δημόσιο έλεγχο των τραπεζών, την παραγωγική ανασυγκρότησης, τη στήριξη αγοραστικής δύναμης μισθών - συντάξεων και κοινωνικών δαπανών κ.ά.

Στο πλαίσιο αυτά, το εναλλακτικό μοντέλο που έχει ως όραμα ο ΣΥΡΙΖΑ στον τομέα Υγείας έχει τα εξής χαρακτηριστικά: α) η υγεία δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα αλλά δημόσιο κοινωνικό αγαθό και να προσφέρεται σε όλους τους πολίτες, β) στόχος του δημόσιου συστήματος Υγείας είναι η εξασφάλιση δωρεάν και επαρκούς κάλυψης υγειονομικής φροντίδας σε όσους έχουν ανάγκη, γ) ανάπτυξη δημόσιας πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με ελεύθερη πρόσβαση για όλους τους πολίτες, δ) χρηματοδοτική στήριξη του συστήματος από το Δημόσιο (φορολογία και ασφαλιστικούς οργανισμούς), ε) οργάνωση του συστήματος σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, με διακριτά όρια ευθύνης και τους αναγκαίους πόρους, στ) εξασφάλιση υψηλής ποιότητας υπηρεσιών, επαρκής στελέχωση των μονάδων σε ιατρικό και νοσοκομειακό προσωπικό και με ικανοποιητικές αμοιβές, ζ) εξασφάλιση εκπροσώπων των εργαζομένων και χρηστών Υγείας στις διοικήσεις των μονάδων, η) προσδιορισμός αυστηρού πλαισίου λειτουργίας και ελέγχου των ιδιωτικών θεραπευτηρίων, επικουρικού χαρακτήρα. Οι μεγάλες ιδιωτικές μονάδες Υγείας και ιδιωτικοποιημένες υπηρεσίες νοσοκομείων, τίθενται υπό δημόσιο έλεγχο, θ) έλεγχος στις τιμές των φαρμάκων και καταπολέμηση των ολιγοπωλιακών δομών στην παραγωγή και εμπορία, καθώς ενίσχυση του ρόλου των δημοσίων φορέων, ι) συστηματικός έλεγχος και πάταξη των φαινομένων διαφθοράς στο Δημόσιο, στις προμήθειες των νοσοκομείων κ.ά.

Η υλοποίηση αυτού του σχεδίου θα γίνει βήμα-βήμα, ξεκινώντας από την κατάργηση κάθε μέτρου που τείνει να υποβαθμίζει το σημερινό σύστημα Υγείας και στην πορεία με την ανασυγκρότηση της οικονομίας και αύξησης του εθνικού εισοδήματος, θα ενισχύεται κατά προτεραιότητα ο τομέας υγείας, για εξασφάλιση ενός πολύτιμου κοινωνικού αγαθού σε όλους τους πολίτες.