Herald Tribune-Bankers at the Gates.Kριση χρεους στην Βυζαντινη Αυτοκρατορια και στην Αθηνα.

 

 

Bankers at the Gates

By PETER FRANKOPAN

Peter Frankopan is the director of the Center for Byzantine Research at Oxford and the author of “The First Crusade: The Call From the East.”

Published: May 24, 2012

Oxford,England

 http://www.nytimes.com/2012/05/25/opinion/bankers-at-the-gates.html?_r=2

Οι τραπεζίτες προ των πυλών

Λιγοι Έλληνες έχουν μια καλή κουβέντα να πουν για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, αυτές τις μέρες. Πιστεύουν ότι αυτος είναι ο πραγματικός λόγος για την τρέχουσα κρίση τους, ενώ αφού έσπρωξε εύκολα χρήματα για τους πολιτικούς , τώρα απαιτεί μια λίβρα σάρκας επι των οικονομικών.

Ήταν η ίδια ιστορία πριν από 800 χρόνια. Οι άνδρες της Τέταρτης Σταυροφορίας, οι οποίοι είχαν αρχικά οριστεί να πολεμήσουν για τον Χριστιανισμό στους Αγίους Τόπους, βρέθηκαν οι ίδιοι να λεηλατουν την Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα της ελληνογλωσης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, εξαιτίας των τεράστιων χρεών που ειχαν συσσωρευθει από την Δύση.

Ο τροπος που η  Ευρώπη συμπεριφερθηκε κατά την τρέχουσα ελληνική κρίση είναι ελάχιστα λιγότερο ντροπιαστικος, από ότι  ο τρόπος με τον οποίο εκείνοι οι σταυροφόροι συμπεριφέρθηκαν, αιώνες πριν. Αν μη τι άλλο, αυτή η μαύρη κηλίδα στο ιστορικό αρχείο της Δύσης θα πρέπει να είναι μια προειδοποίηση προς τους τραπεζίτες και τους πολιτικους οι οποίοι προτιμούν να παρακολουθουν την  Ελλάδα να  καταρρέει από το να αναλάβουν την ευθύνη για τη δική τους ασωτία.

Η Ελλάδα μπορεί να είναι στην περιφέρεια της Ευρώπης σήμερα, αλλά τον 12ο αιώνα, η Κωνσταντινούπολη ήταν η πύλη προς ένα επικερδές εμπόριο μπαχαρικών μετάξιων και ειδών πολυτελείας που προέρχονταν από τα ανατολικά. Με αυτο το εμπόριο είχαν φτιαχτει περιουσιες για πολλους  σε όλη την Ευρώπη – όπως και οι οικονομίες της Ελλάδας, η Ισπανίας, η Πορτογαλίας και Ιταλίας έχουν κανει τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Οι έμποροι από μέρη όπως η Βενετία, η Γένοβα και η Πίζα στα τέλη του 12ου αιώνα, κατάφεραν να κερδίσουν για τον εαυτό τους το είδος των πλεονεκτημάτων στην Κωνσταντινούπολη με τροπο που οι νεοι,εξυπνοι, διαχειριστές κεφαλαίων θα σκοτώναν σήμερα: διαπραγματεύθηκαν θέσεις που τους επέτρεπαν να είναι χαμηλότερες από αυτές των τοπικών εμπόρων, μαζί με έξυπνες εμπορικές συνθήκες που να τους αφηναν να ελαχιστοποιήσουν ή ακόμα και παρακάμπτουν τους φόρους τους. Όπως και με τη σύγχρονη Ελλάδα, αυτό οδήγησε σε μια ροή φθηνών ξένων κεφαλαίων στις αγορές.

Γύρω στο 1200, όμως, τα πράγματα πήγαν στραβά. Μια απότομη συρρίκνωση του εμπορίου στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία επιδεινώθηκε από άγρια ​​υπερβολικές δαπάνες από τη Βενετία, το μεσαιωνικό ισοδύναμο μιας ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας.

Σχεδόν μεσα σε μια νύχτα υπήρχε μια μετάβαση από το εύκολο χρήμα, όπου ο καθένας ήταν ένας νικητής, προς στις σκοτεινές τέχνες της συλλογής χρέους. Όπως με την Αθήνα καθώς η οικονομική κρίση κυριάρχησε, κατέστη σαφές ότι κανείς δεν θα αναλάβει την ευθύνη για πάρα πολύ μεγαλο δανεισμό, ωστε να βασιστούν οι προβλέψεις μόνο σε αισιόδοξα σενάρια

.

Κάποιος επρεπε να καλύψει τις απώλειες και οι Βενετοό έμποροι ήταν ανυποχώρητοι στο ότι δεν θα είναι αυτοι. Η Κωνσταντινούπολη και η Ελληνοφωνη αυτοκρατορια, σπαρασσόταν από εσωτερικές διαιρέσεις και αυτό ηταν προφανές.

Τελικά, μία από τις αντίπαλες παρατάξεις στην Κωνσταντινούπολη προσέφερε μια συμφωνία με τη Βενετία: σε αντάλλαγμα την κάλυψη εκ της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας των ζημιών, ενώ η παράταξη θα λαμβανε ενετικό στρατό για να εξασφαλίσει το αίτημά της στο βυζαντινό θρόνο. Η Βενετία αρπαξε αυτην την συμφωνία.

Αλλά η Κωνσταντινούπολη είχε υποτιμήσει κατά πολύ το μέγεθος των δανειακών υποχρεώσεων - και υπερεκτίμησε τη σταθεροποιητική επίδραση των ενετικων όπλων. Οι οικονομικές υποχρεώσεις αυξάνονταν στο εξωτερικό, ενώ η πολιτική παράλυση βάθαινε στο εσωτερικό.

Ο καθένας από τον Πάπα έως τους βασιλείς της Ευρώπης γνώριζαν για την δημιουργία πίεσης εναντίον της Κωνσταντινούπολης. Η μια Δυτική αντιπροσωπεία μετά την άλλη είπε στους Έλληνες να αναλάβουν δραση μαζι - ή, για να το θέσω πιο ωμά, να τα σκάσουν. Οι σταυροφόροι, κάτω από την κυριαρχία της Βενετίας, πολιορκήσαν την πόλη.

Τελικά, οι Δυτικοί δεν άντεξαν αλλο την αναβλητικότητα. Αρπάζοντας την ευκαιρία τους, οι ιππότες κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη. Τι συνέβη στη συνέχεια ήταν ντροπή: τα περιουσιακά στοιχεία της αυτοκρατορίας λεηλατήθηκαν κατά βούληση, κατασχέθηκαν ως ενέχυρο από έναν όχλο που συμπεριφέρθηκε χωρις κανεναν ενδοιασμό στους κατοίκους της πόλης, τον πολιτισμό της ή την ιστορία της.

Σύμφωνα με μια μαρτυρία, πόρνες χόρευαν πάνω στο βωμό της Αγίας Σοφίας, την πιο όμορφη εκκλησία στο σύνολο της Χριστιανοσύνης. Παλάτια, κήποι και ιεροί τόποι λεηλατήθηκαν και άρπαζαν όσους θησαουρους μπορούσαν να σηκώσουν.Οι μεγάλες συλλογές των λειψάνων που υπήρχαν στην αυτοκρατορική πρωτεύουσα κατασχέθηκαν από τους Δυτικούς για να κοσμούν τους καθεδρικούς ναούς και τις εκκλησίες σε όλη τη Δυτική Ευρώπη. Μεχρι σημερα τέσσερα χάλκινα άλογα,  κλεμμένα από τον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης, βρισκονται στο μουσείο της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

Κρίνοντας τους Έλληνες φορολογικά και πολιτικά ανίκανους, οι κατακτητές όρισαν αντιβασιλέα. Ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας, στέφεται αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης το 1204, με ένα κλασικό ΔΝΤ-στιλ  διορισμού,: ένα ζευγάρι ασφαλή χέρια, κάποιος με τον οποίο οι άλλες χώρες των Δυτικών ηγετών θα μπορούσαν να κάνουν δουλειές.

Εν τω μεταξύ, οι ευγενεις που οδηγούσαν τους  Σταυροφόρους, πολλοί από τους οποίους είχαν φέρει την καταστροφή εξ αρχης, με τις αλόγιστες υποσχέσεις τους, πήραν τον έλεγχο ολόκληρων περιοχών της πόλης και της αυτοκρατορίας για τον εαυτό τους - μια κλασική περίπτωση αρπαγής και ξεπουλήματος. (Γι 'αυτό ριξτε μια ματια στους τραπεζίτες και τις επαύλεις τους στο Αιγαίο. Δεν χρειάζεται να είναι κανεις ιστορικός για να ξέρει πως αυτές τις αγορες τις διαμορφώνουν οι αγοραστές) Η νέα Λατινικη Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης διήρκεσε μόλις 50 χρόνια πριν οι Έλληνες επιστρέψουν στην εξουσία .

Η ιστορία είναι η ίδια όπως και τότε: το φθηνό χρήμα φέρνει μεγάλα οφέλη, αλλά είναι εγγύηση κρίσης, ενώ ο πόνος πέφτει αποκλειστικά στους Έλληνες. Η Κωνσταντινούπολη και η Αθήνα μπορεί να ειχαν εθιστεί στο εύκολο χρήμα, αλλά η Δύση ήταν ο ντήλερ τους.

Μετάφραση: LEFTeria-news

 

PETER FRANKOPAN

Ο P.Frankopan είναι o διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών στην Οξφόρδη και συγγραφέας του βιβλίου «The First Crusade: The Call From the East».

24 Μαιου, 2012

Οξφορδη,Αγγλια.