VIDEO 17 Αυγούστου 1944. «Εδώ είναι Γερμανία» Το Μπλόκο Γερμανών-Ταγματασφαλιτών-Αστυνομίας στην Κοκκινιά

  Ο δωσίλογος πρωθυπουργός Ιωάννης Ράλλης συγχαίρει μικτό απόσπασμα της Ειδικής Ασφάλειας και των Ταγμάτων Ασφαλείας



Στις 17 Αυγούστου του 1944, στις 2.30 το πρωί, βαριά οπλισμένες δυνάμεις του 1ου Συντάγματος Ευζώνων, διμοιρία του Μηχανοκίνητου της Αστυνομίας, μαζί με Γερμανούς της 11ης Μεραρχίας έκλεισαν σαν μέγγενη την Κοκκινία.


     Μετά τις 6:00΄ ακούγονται τα χωνιά των ταγματασφαλιτών: «Προσοχή-προσοχή! Σας μιλάνε τα τάγματα ασφαλείας. Όλοι οι άντρες από 14 έως 60 ετών να πάνε στην πλατεία της Οσίας Ξένης για έλεγχο ταυτοτήτων. Όσοι πιαστούν στα σπίτια τους θα τουφεκίζονται επί τόπου».


Ήταν τέτοιο το μένος των ταγματασφαλιτών που κομμάτιαζαν με τις ξιφολόγχες τους προγραμμένους αγωνιστές, ενώ έπειτα σκύλευαν τα πτώματά τους.


Χαρακτηριστική είναι η φράση με την οποία μάζευαν τον κόσμο. "Η Κοκκινιά δεν είναι εδώ, η Γερμανία είναι εδω.  Πάρτε το χαμπάρι, θα πεθάνετε όλοι σας".


Απο την Ειδική Ασφάλεια μεταξύ άλλων, ήταν παρόντες οι αξιωματικοί Μπατράνης, Βακαλόπουλος, Παρθενίου, Μόρφης, Τσανακαλιώτης, Μητρόπουλος, Γκίνος, Τσιμπίδαρος, Παπαγεωργίου και ένας διερμηνέας ονόματι Ανθόπουλος.


Το γενικό πρόσταγμα  της επιχείρησης το είχε ο συνταγματάρχης των Ταγμάτων Ασφαλείας  Γιώργος Πλυτζανόπουλος. Μετά την Κατοχή ο Πλυτζανόπουλος προήχθη σε υποστράτηγο του Ελληνικού Στρατού, ενώ ο ανηψιός του έγινε δήμαρχος Κοκκινιάς επι χούντας).


Δίπλα του ο ταγματάρχης Γ. Σγούρος (Ο Σγούρος, καταδικάστηκε αλλα αφέθηκε ελέυθερος και συνέχισε να υπηρετεί ως Ταγματάρχης. Διορίσηκε αργότερα Διοικητής στο 30 Τάγμα Μακρονήσου)


 Επικεφαλής του μηχανοκίνητου της Αστυνομίας Πόλεων, ήταν ο Νίκος Μπουραντάς., οποίος απολογούμενος στο Β΄Δικατήριο Δωσιλόγων, απάντησε με τρόπο που θα ζήλευαν και οι επίγονοί του Χρυσαυγίτες : "Εγω τρώγω ενα ξεροκόμματο, βουτηγμένο στο αίμα! Αλλά ρέει στις φλέβες μου άφθονο ελληνικό αίμα".



Οι φρικαλεότητες εκείνης της ημέρας αναφέρονται στα δημοσιεύματα και στο βίντεο που αναρτούμε παρακάτω.


Ενα ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ με μαρτυρίες αγωνιστών για το Μπλόκο, μια ανάρτηση απο την ιστοσελίδα vathikokkino καθώς και απόσπασμα επετειακού κειμένου απο τον Δήμο Νίκαιας.

Για άλλη μια φορά, η  Αριστερά, (είτε "της Ευθύνης", είτε η Ριζοσπαστική είτε η Κομμουνιστική), επέλεξε την θερινή ραστώνη από το να τιμήσει συντεταγμένα τους αγωνιστές του Μπλόκου.

Όπως έγινε δυστυχώς με την επετείο του Μπλόκου του Βύρωνα, με την επέτειο της 22ας Ιουλίου 1943, καθώς και με στην επέτειο του Μπλόκου της Καλογρέζας, τον Μάρτιο.

Το Μπλόκο της Κοκκινιάς. Ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ.

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει το χρονικό των γεγονότων τις 17ης Αυγούστου στην Κοκκινιά, όταν δυνάμεις του γερμανικού στρατού μαζί με τμήματα των Ταγμάτων Ασφαλείας απέκλεισαν την ευρύτερη περιοχή στήνοντας το λεγόμενο μπλόκο.


Η αφήγηση περιλαμβάνει μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, επέζησαν της επίθεσης που πραγματοποιήθηκε, έχασαν συγγενείς και στάλθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας.


Περιγράφεται η σημασία της Κοκκινιάς ως περιοχή με έντονη αντιστασιακή δραστηριότητα, με μαζικές εργατικές και άλλες κινητοποιήσεις, ένοπλη δράση και διαδηλώσεις κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με αποκορύφωμα τους μήνες που μεσολάβησαν από το τέλος του 1943 και μέχρι τον Αύγουστο του 1944. Αντιστοίχως παρουσιάζονται τα γεγονότα της 17ης Αυγούστου όπως βιώθηκαν από τους κατοίκους της Κοκκινιάς, η έλευση των κατοχικών δυνάμεων, η συνεργασία των Ταγμάτων Ασφαλείας, η συγκέντρωση των ανδρών στην πλατεία της Οσίας Ξένης, το έργο των κουκουλοφόρων καταδοτών, οι εκτελέσεις των αγωνιστών στην παρακείμενη μάντρα του υφαντουργείου Παγιασλή, οι οδομαχίες στην ευρύτερη περιοχή και οι απεγνωσμένες προσπάθειες των γυναικών της Κοκκινιάς να βοηθήσουν τους αιχμαλώτους.


Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αφήγηση του ΣΩΤΗΡΗ ΚΥΒΕΛΟΥ, αξιωματικού του ΕΛΑΣ, ο οποίος περιγράφει το πλαίσιο των συγκρούσεων με τις κατοχικές δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και εκείνη του αστυνομικού και αγωνιστή του ΕΛΑΣ, ΛΕΥΤΕΡΗ ΠΑΠΑΝΑΓΝΟΥ, ο οποίος είχε επιφορτισθεί με το έργο της μεταφοράς των σωρών των 78 εκτελεσθέντων και την ταφή τους.


 Η ταινία καταγράφει τις αναμνήσεις των επιζώντων του μπλόκου και των αντιστασιακών που μεταφέρθηκαν στη συνέχεια στο Χαϊδάρι και στο Ρουφ και ακολούθως στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Γερμανία, αλλά και γυναικών-συγγενών των θυμάτων που περιγράφουν το θρήνο και την απόγνωση για τους ανθρώπους που εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν και φυλακίστηκαν.

 

 

17 Αυγούστου 1944: Το Μπλόκο της Κοκκινιάς

Γράφει ο kokkiniotis

Στις 2.30΄ τη νύχτα, ξημερώνοντας 17 Αυγούστου του 1944, γερμανικά καμιόνια με 3.000 γερμανούς στρατιώτες, τσολιάδες και ταγματασφαλίτες ζώσανε την ευρύτερη περιοχή της Κοκκινιάς.
Επικεφαλής ήταν ο διαβόητος αρχιταγματασφαλίτης συνταγματάρχης Ι. Πλυτζανόπουλος, ο ταγματάρχης Γ. Σγούρος και ο επικεφαλής του μηχανοκίνητου της Αστυνομίας Πόλεων Νίκος Μπουραντάς.

Τα χαράματα αρχίσανε τα χωνιά να καλούν όλους τους άντρες από 14 έως 60 χρονών να παρουσιαστούν στην πλατεία Οσίας Ξένης.
Όσοι συλλαμβάνονταν στα σπίτια, εκτελούνταν επί τόπου. Δεκάδες χιλιάδες κατοίκων της ηρωικής Κοκκινιάς συγκεντρώνονται στην πλατεία και στους γύρω δρόμους και υποχρεώνονται, όπως και στο μπλόκο του Δουργουτιού, να κοιτάνε στα μάτια τους μασκοφόρους καταδότες για να διευκολύνουν το άθλιο έργο τους.

Χαρακτικό του Τάσσου από το Παράνομο Λεύκωμα της Κατοχής

Είναι γνωστό το περιστατικό με τον λοχαγό του ΕΛΑΣ Αποστόλη Χατζηβασιλείου: Ένας από τους μασκοφόρους (Μπατράνης) τον αναγνώρισε και του λέει «Τα σέβη μου κύριε λοχαγέ».
Ήταν το σύνθημα για να τον βασανίσουν επί τόπου φριχτά, βγάζοντάς του το ένα μάτι με μια ξιφολόγχη, ζητώντας του να αναγνωρίσει με το άλλο και να καταδώσει τους συναγωνιστές του.
Ανατριχιαστική ήταν η συνέχεια. Οι αγωνιστές πάγωσαν βλέποντας την κατάσταση του λοχαγού του ΕΛΑΣ.

Κάποιοι έσκυψαν το βλέμμα, θες για να μη βλέπουν το αποτρόπαιο θέαμα, θες από τον φόβο μη λυγίσει κάτω από τα βασανιστήρια και τους αναγνωρίσει.
Αυτός όμως τους φώναξε: «Πατριώτες, ψηλά το κεφάλι! Δεν προδίνω κανέναν!» Μετά από λίγο τον αποτελείωσαν κρεμώντας τον


.

315 ήταν τα θύματα των ναζιστών και των ταγματασφαλιτών συνεργατών τους. Πολλοί κάηκαν ζωντανοί όταν οι Γερμανοί έβαλαν φωτιά στα σπίτια τους, άλλοι εκτελέστηκαν στα Καμμένα, στα Αρμένικα ή στη μάντρα του υφαντουργείου Παγιασλή, στην οδό Κιλικίας, κοντά στην πλατεία Οσίας Ξένης.
Εκεί εκτελέστηκε και η αντάρτισσα του εφεδρικού ΕΛΑΣ Διαμάντω Κουμπάκη που έδωσε μάχη (βλ. σχετικά σε προηγούμενη ανάρτησή μας).

 Χαρακτηριστική είναι η σκηνή όπου ο αγωνιστής Κώστας Περιβόλας όρμησε στον ίδιο τον Πλυτζανόπουλο και τον έπιασε από το λαιμό (κατ’ άλλους τον δάγκωσε) για να εκτελεσθεί στη συνέχεια επί τόπου.
Χαρακτηριστικό είναι ακόμη ότι οι Γερμανοί εκτελέσανε στο τέλος και κάποιους από τους μασκοφόρους συνεργάτες τους, όπως τους Μπεμπέκογλου Μπακαλόπουλο και Μπατράνη.
Χιλιάδες κάτοικοι μεταφέρθηκαν όμηροι στο Χαϊδάρι και αρκετοί από αυτούς στη Γερμανία.





Τα συγκλονιστικά γεγονότα του μπλόκου της Κοκκινιάς περιγράφονται στην πολύ σημαντική ταινία του Άδωνι Κύρου «Το Μπλόκο» (1964) που παραθέτουμε στη συνέχεια.
Το σενάριο είναι του Μεμά Σταύρου, η φωτογραφία των Γιώργου Πανουσόπουλου και Γρηγόρη Δανάλη ενώ η μουσική γράφτηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη.
Πρωταγωνιστούν εξαιρετικοί ηθοποιοί όπως οι Μάνος Κατράκης, Κώστας Καζάκος, Ζωρζ Σαρρή, Γιάννης Κοντούλης, Κούλα Αγαγιώτου, Ειρήνη Κουμαριανού, Γιάννης Φέρτης, Ξένια Καλογεροπούλου, Γιώργος Νέζος, Αλεξάνδρα Λαδικού κ.ά.

ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ (Απόσπασμα)
   

Πέμπτη 17 Αυγούστου 1944

Προς το ξημέρωμα της 17ης Αυγούστου, κοντά στις 2:30΄ το πρωί ξεκινά το δράμα της ομαδικής εξόντωσης που θα κορυφωθεί όταν ανέβει ο ήλιος. Δεκάδες γερμανικά καμιόνια περικυκλώνουν τις γύρω περιοχές: Κορυδαλλό, Αιγάλεω, Δαφνί, Ρέντη, Κερατσίνι, Φάληρο, Πειραιά. Ο κλοιός σφίγγει ασφυκτικά γύρω από την πόλη,  στην οποία καταφθάνει μαζί με τους κατακτητές και το μηχανοκίνητο τμήμα του δωσίλογου Ν. Μπουραντά. Την ώρα που ο κόσμος κοιμάται, 3.000 Γερμανοί κι Έλληνες ταγματασφαλίτες εισβάλλουν βαριά οπλισμένοι στην Κοκκινιά.

    

 Μετά τις 6:00΄ ακούγονται τα χωνιά των ταγματασφαλιτών: «Προσοχή-προσοχή! Σας μιλάνε τα τάγματα ασφαλείας. Όλοι οι άντρες από 14 έως 60 ετών να πάνε στην πλατεία της Οσίας Ξένης για έλεγχο ταυτοτήτων. Όσοι πιαστούν στα σπίτια τους θα τουφεκίζονται επί τόπου». Πανικός κυριαρχεί παντού. Οι στέγες, οι καταπακτές και τα πηγάδια αποτελούν τις κρυψώνες των αρρένων Κοκκινιωτών. Οι πόρτες των φτωχικών παραγκόσπιτων γκρεμίζονται με υποκόπανους, ενώ οι αγωνιστές σέρνονται με κλωτσιές και βρισιές στον τόπο του μαρτυρίου. Όσοι δεν υπακούν την εντολή εκτελούνται επιτόπου στα σπίτια τους. Η  αντίσταση των ΕΛΑΣιτών πνίγεται στο αίμα.

     Γύρω στις 8:00΄ η πλατεία της Οσίας Ξένης κι οι γύρω δρόμοι ξεχειλίζουν από κόσμο. Χιλιάδες άτομα συγκεντρώνονται και χωρίζονται σε πεντάδες με κενά μεταξύ τους, έτσι ώστε οι κουκουλοφόροι να υποδεικνύουν ποιος θα θανατωθεί. Η εντολή είναι να κάθονται γονατιστοί με ψηλά το κεφάλι μες στον καυτό Αυγουστιάτικο ήλιο. Αρκετοί λιποθυμούν κι εναγωνίως ζητούν λίγες σταγόνες νερό. Όσες γυναίκες προσπαθούν να πλησιάσουν τους κρατούμενους για να τους προσφέρουν νερό κακοποιούνται μπροστά σε όλους. Στην πλατεία οι κουκουλοφόροι προδότες ξεδιαλέγουν τους -προς εκτέλεση- μελλοθάνατους. 

Ο τόπος της εκτέλεσης είναι κοντά στην πλατεία της Οσίας Ξένης στη μάντρα ενός ταπητουργείου, στη συμβολή των οδών Κιλικίας και Θείρων. Ο Γερμανός δήμιος που βρίσκεται στο πόστο του μέσα στη Μάντρα πίνει ούζο κι εκτελεί αναφωνώντας «άλλε (alle) κόμμουνιστ καπούτ» (όλοι οι κομμουνιστές θα πεθάνουν). Η φράση αυτή μαρτυρά το μένος των Γερμανών και των συνεργατών τους για τους κομμουνιστές, ενάντια στους οποίους έστρεψαν πρωτίστως την οργή τους, γιατί αποτελούσαν τη ραχοκοκαλιά της Αντίστασης. 

Η εικόνα είναι αποτρόπαια. Σωρός τα πτώματα τσουβαλιασμένα το ένα πάνω στ’ άλλο και το αίμα δυο πήχες να γλείφει το δάπεδο. Οι Γερμανοί δίνουν διαταγή στους κουκουλοφόρους να σκυλέψουν τους νεκρούς. Καθώς παλεύουν με τα κουφάρια για να βρουν τα πολύτιμα αντικείμενα πέφτουν ξέπνοοι από τα γερμανικά πολυβόλα.

    

 Μια ομάδα ανταρτών -με επικεφαλής την ξακουστή αντάρτισσα Διαμάντω Κουμπάκη- κρύβονται στο βόρειο τμήμα της πόλης στα σπίτια συναγωνιστών. Η περιοχή  ζώνεται από τους Γερμανούς στις φλόγες. Από τα 90 σπίτια καίγονται ολοσχερώς τα 80 στη συνοικία του 4^ου Καραβά  που ονομάζεται Καμένα. Το κρησφύγετο της ομάδας του εφεδρικού ΕΛΑΣ -όπου συμμετείχε η Κουμπάκη- αποκαλύπτεται, η αντάρτισσα συλλαμβάνεται κι οδηγείται με άγριο ξυλοδαρμό στη Μάντρα, όπου θ’ αφήσει αγέρωχη την τελευταία πνοή της.

 

Η αυλαία της τραγωδίας κλείνει γύρω στις 18:00΄ με το ξεδιάλεγμα 8.000 ομήρων. Η πόλη μυρίζει θάνατο. Η Κοκκινιά μετρά τους νεκρούς της, οι οποίοι ξεπερνούν τους 148. Στη Μάντρα του Μπλόκου εκτελέστηκαν εκείνη την ημέρα 72 άντρες -τα ονόματα των οποίων έγιναν εκ των υστέρων γνωστά- και δυο γυναίκες, η Διαμάντω Κουμπάκη και η Αθηνά Μαύρου. Την επαύριον ο λαός της Κοκκινιάς πενθεί και ξεπλένει τ’ ανεξίτηλα σημάδια του αίματος με συνεχή αντίσταση. Η αντιπαράθεση  με τον ξένο κατακτητή και τα ντόπια φερέφωνά του αποτελεί την  αγωνιστική παρακαταθήκη του λαού της Κοκκινιάς, που πλήρωσε βαρύτατο φόρο τιμής κι αίματος στο ιστορικά αλησμόνητο Μπλόκο της πόλης.

   

  Σημειώνουμε, επίσης, ότι θύματα υπήρξαν και στο σαρανταήμερο μνημόσυνο των νεκρών του Μπλόκου, όταν οι Γερμανοί χτύπησαν- από το πολυβολείο που έστησαν στον Καραβά- αθώους πολίτες που βρίσκονταν στην πλατεία μετά την επιμνημόσυνη δέηση στο Ναό της Οσίας Ξένης.

     Η απελευθέρωση ήρθε λίγο αργότερα. Στις 12 Οκτωβρίου 1944 ξημέρωσε η μέρα της λευτεριάς. Μετά από τρεισήμισι χρόνια σκλαβιάς και θυσιών ξεχύθηκε ο λαός στους δρόμους για να γιορτάσει τη δική του Ανάσταση, αφού πρώτα υπέστη τη σταύρωση στα πρόσωπα τόσων αδικοχαμένων πατριωτών αγωνιστών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ

7 Αυγούστου 1944. Το Μπλόκο του Βύρωνα από 2 Γερμανικούς λόχους & 800 ταγματασφαλήτες.

http://lefteria-news.blogspot.gr/2013/08/7-1944-2-800.html

22 Ιουλίου 1943. Οι νέες και οι νέοι της ΕΠΟΝ, σε νικηφόρα άοπλη διαδήλωση απέναντι στα Γερμανικά τάνκς.

http://lefteria-news.blogspot.gr/2013/07/22-1943.html

Καλογρέζα Μάρτιος 1944 – Ιερισσός Μάρτιος 2013 ?

http://lefteria-news.blogspot.gr/2013/03/1944-2013.html

«Είμαστε η μοναδική χώρα που δεν γιορτάζει την απελευθέρωση της» Τ. Βερβενιώτη, ιστορικός

http://lefteria-news.blogspot.gr/2012/10/blog-post_17.html