Καλύτερα να πεθάνουμε, παρά να ψοφήσουμε της πείνας
Σε μια εποχή που μοιάζει με τη σημερινή, σε μια κοινωνία που ζητάει απελπισμένα σε κάτι να πιστέψει, o Ρέιφ Φάινς στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του δίνει σάρκα και οστά στον ανατριχιαστικά επίκαιρο «Κοριολανό» του Σαίξπηρ.
Φτώχεια. Πείνα. Δυστυχία. Οι πολίτες της Ρώμης ζουν την εξαθλίωση και την απάτη που γίνεται σε βάρος τους από τους άρχοντες και τους δημαγωγούς. Σε μια πόλη που πεθαίνει και αναζητά ήρωες, ένας ηγεμόνας αλαζονικός, πεισματάρης και γενναίος κερδίζει τον τίτλο του Ύπατου της Ρώμης. Οι δικτατορικές ενέργειές του και η τυραννική του συμπεριφορά εξοργίζουν τους συμπολίτες του. Τον στέλνουν στην εξορία. Πικραμένος καταλήγει να ζητήσει τη βοήθεια του στρατηγού των Βόλσκων, εχθρών των Ρωμαίων. Ο «Κοριολανός», έργο της δημιουργικής περιόδου του Σαίξπηρ, γραμμένο το 1607-1608, είναι ένα κατ’ εξοχήν πολιτικό έργο και εστιάζει στη σχέση λαού - εξουσίας. Τον περιφρονημένο και υβριστή, αλαζονικό Κοριολανό μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ο Ουαλός ηθοποιός Ρέιφ Φάινς. Κρατώντας γερά τα γκέμια της ταινίας, περιπλανιέται στην ανθρώπινη ύπαρξη, πίσω από τον θρύλο, και μας παραδίδει έναν εκρηκτικό και απρόσμενα μοντέρνο ήρωα. Σε μια εποχή που μοιάζει με τη σημερινή, σε μια κοινωνία που ζητάει απελπισμένα σε κάτι να πιστέψει, ο Φάινς δίνει υπόσταση σε έναν μισητό, πεισματάρη άντρα που περιφρόνησε τον λαό και θυσίασε τη ζωή του για να υπηρετήσει τη φιλοδοξία του.
Μόνο τα περισσεύματα να μας έδιναν
Στην πρώτη σκηνή του «Κοριολανού» παρακολουθούμε τον λαό να περιφέρεται πεινασμένος στους δρόμους. Το πλήθος κρατάει όπλα και είναι αποφασισμένο να πεθάνει «παρά να ψοφήσει της πείνας». Οι αποθήκες των αρχόντων ξεχειλίζουν από σιτάρι και τα παιδιά πεθαίνουν στις αγκαλιές των μανάδων τους. «Μόνο τα περισσεύματα να μας έδιναν, όσα δεν είναι ακόμα χαλασμένα, θα λέγαμε πως μας φέρονται ανθρωπινά», ομολογεί ένας από τους πολίτες. Η τελευταία τραγωδία του Σαίξπηρ αναφέρεται σε δύο ιστορικές περιόδους: στον πέμπτο αιώνα της πρώιμης Δημοκρατίας της Ρώμης και στην ελισαβετιανή εποχή, όπου η άνοδος του φιλελευθερισμού έχει δείξει τα δόντια του. «Οι αντιμαχόμενες δυνάμεις, ο λαός που αρχίζει να βάζει σε κίνηση τη δύναμή του και το αρχοντολόγι, φοβισμένο από το ανάστημα που υψώνει ο λαός σαν πολιτικός παράγων, φαίνεται καθαρά στο έργο», επισημαίνει ο Βασίλης Ρώτας στον πρόλογο της μετάφρασης του «Κοριολανού» (Ίκαρος). Ο ήρωας και το πλήθος μοιράζονται το ίδιο μερίδιο ευθύνης στη σήψη του πολιτεύματος. Ο λαός ήταν αμόρφωτος και ευκολόπιστος και ο Κοριολανός διψούσε για εξουσία. Ο Ρέιφ Φάινς, δίνοντας μια γνήσια τραγική νότα στην ταινία, τοποθετεί τη δράση στην πολύπαθη Σερβία, παρόλο που δεν το ξεκαθαρίζει εντελώς στο φιλμ. Μια χώρα - φάντασμα, έτοιμη ανά πάσα στιγμή να εκραγεί, μια χώρα που ζει μέσα σε ένα αφόρητο καθεστώς φόβου και ανασφάλειας. Σκληρό, βίαιο θέαμα που θα παιχτεί στους δρόμους μιας ρημαγμένης πόλης με υπερσύγχρονα όπλα πολέμου και ένοχες συνειδήσεις. Ταυτόχρονα με την τραγική πορεία του ήρωα αποτυπώνεται άμεσα και ρεαλιστικά η ανευθυνότητα του πλήθους που παρασύρεται από ανήθικους κερδοσκόπους, πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες.
Εχθρός του λαού
Πόσο άραγε είναι επίκαιρο το έργο του Σαίξπηρ στις μέρες μας; Αψύς, μονοκόμματος και πεισματάρης, ο Γάιος Μάρκιος Κοριολανός, αφού κυρίευσε την πόλη Κοριόλους (στην οποία χρωστάει το όνομά του), ηγήθηκε των ακραίων αριστοκρατικών. Έγινε ένας επικίνδυνος τύραννος που περιφρονούσε βαθύτατα τον λαό. Οι αντιδραστικές ενέργειές του, όπως η μη διανομή του σικελικού σιταριού στους πληβείους και η κατάργηση του θεσμού των δημάρχων, προκάλεσαν το μίσος των συμπολιτών του. Η συνέλευση του Δήμου τον καταδίκασε σε εξορία. Ο Κοριολανός κατέφυγε στους Ουλόσκους και έπεισε τον βασιλιά τους να επιτεθεί εναντίον της Ρώμης. Στα περίχωρα της πόλης συναντήθηκε με τη μητέρα του, Βολούμνια, η οποία δεν θέλησε να τον αγκαλιάσει. Τον ρώτησε να μάθει «αν αγκαλιάζει έναν εχθρό ή έναν γιο της», κάνοντας έτσι έκκληση στην αίσθηση του καθήκοντος που είχε ο γιος προς τους γονείς του. Στον Κοριολανό του Φάινς ο ήρωας είναι ένα «σκυλί πολέμου», ένας γενναίος στρατηγός που προσφέρει στην πατρίδα του πολλές νίκες. Με ξυρισμένο κεφάλι, στρατιωτική στολή και το πάθος να του θολώνει το μυαλό, ετοιμάζει την εκδίκησή του. Πεισματάρης και μονοκόμματος, αψηφά ακόμη και τη μάνα του, την οποία ερμηνεύει υποδειγματικά η Βανέσα Ρεντγκρέιβ. Με φυσικό φόντο τα πολύπαθα Βαλκάνια, ο Φάινς στον δικό του «Κοριολανό» μεταφέρει ταυτόχρονα την εικόνα των πολιτικών συστημάτων τα οποία νοσούν στο πλαίσιο μιας ανάπηρης δημοκρατίας. Μέσα σε αυτό το ρευστό πολιτικό πλαίσιο, ο αλαζόνας ηγετίσκος υφαρπάζει την ψήφο του λαού, ενώ στην ουσία τον περιφρονεί βαθύτατα. Ο Φάινς μεταφέρει ζωντανά τα ήθη της ελισαβετιανής εποχής που μοιάζει με τη δική μας. Αναπόφευκτα, όσο η ιστορία επαναλαμβάνεται, θα βρούμε τραγικές ομοιότητες με το σήμερα. Και κυρίως θα δούμε τον αμόρφωτο, προδομένο λαό, αυτό το «πολυκέφαλο πλήθος», κατά την έκφραση του Σαίξπηρ, πρόθυμο να συγχωρεί και έτοιμο για μεγάλες θυσίες.
Η ταινία «Κοριολανός» θα προβληθεί σύντομα στις ελληνικές αίθουσες από την Odeon.
http://topontiki.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.