Δευτέρα 28 Μαΐου 2012

Ενρίκο Μπερλινγκουέρ.Οταν το αυτονομο,ευρωπαικο Ιταλικό Κοµµουνιστικό Κόµµα εδινε το παραδειγμα.

Ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ υπήρξε αναµ­φισβήτητα ο πλέον χαρισµατικός ηγέ­της που ανέδειξε το ευρωπαϊκό κοµ­µουνιστικό κίνηµα στη δεκαετία του 1970 και στις αρχές του 1980. Υπήρξε γόνος εύπο­ρης αριστοκρατικής οικογένειας - έφερε µάλιστα και τον τίτλο του µαρκησίου -, τα µέλη της οποίας φηµίζονταν για την καλλιέργειά τους αλλά και τις προοδευτικές αντιφασιστικές τους αντιλήψεις και δράσεις. Γεννήθηκε στο Σάσαρι της Σαρδηνίας στις 25 Μαΐου του 1922 και εγκολπώθηκε από τα γεννοφάσκια του τις οικογενειακές αρχές.

. Το 1969 στη διάσκεψη των κοµµουνι­στικών κοµµάτων στη Μόσχα ο Μπερλιγκουέρ ήρ­θε σε αντιπαράθεση - πράγµα αδιανόητο για τα κοµµουνιστικά κόµµατα - µε τη σοβιετική γραµµή, που φυσικά εξέφραζε την «ορθή άποψη», µε συνέπεια η ιταλική αντιπροσωπεία να αρνηθεί να ψηφίσει το τελικό κείµενο της διάσκεψης. Στην ίδια διάσκεψη ο Μπερλινγκουέρ αρνήθηκε να συµφωνήσει στη σοβιετική πρόταση που ζη­τούσε την καταδίκη των Κινέζων κοµµουνιστών, λόγω των γνωστών διαφορών. Επίσης διαφώνησε ανοιχτά και µε κατηγορηµατικό τρόπο µε τον Σοβι­ετικό ηγέτη Λεονίντ Μπρέζνιεφ για την επέµβαση των δυνάµεων του Συµφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία το 1968. Ωστόσο η µεγάλη επιρ­ροή του στη διαµόρφωση της κοµµουνιστικής ευ­ρωπαϊκής Αριστεράς ξεκινά από το 1972, όταν ο Λόνγκο, λόγω αξεπέραστων προβληµάτων υγείας, περιορίζεται στις δάφνες του τιµής ένεκεν προέδρου του κόµµατος, του οποίου πλέον τις τύχες αναλαµβάνει ο Μπερλινγκουέρ ως εκλεγµένος γενικός γραµµατέας.

Στα επόµενα δώδεκα χρόνια ζωής που του απέ­µειναν ο φωτισµένος αυτός ηγέτης της ευρωπαϊ­κής Αριστεράς κατάφερε να µεταµορφώσει ριζικά το ΙΚΚ, πράγµα που είχε τεράστιο αντίκτυπο στην κοινή γνώµη της πατρίδας του, όπως µάλιστα εκ­φράστηκε και εκλογικά. Το Ιταλικό Κοµµουνιστικό Κόµµα υπό την ηγεσία του, απαλλαγµένη από την ολοκληρωτική σοβιετική πατρωνία, αναδείχτη­κε το ισχυρότερο και λαοφιλέστερο κοµµουνιστι­κό κόµµα της Ευρώπης. Στις εθνικές εκλογές του 1972 κατάφερε να αποσπάσει το 27,2% των ψή­φων και στις επόµενες του 1976 το 34,4%. Επίσης οι επιτυχίες του κόµµατος στις δηµοτικές εκλογές υπήρξαν πρωτόγνωρες και σαρωτικές. Έφτασε στο σηµείο το ΙΚΚ να ελέγχει περισσότερη από τη µισή χώρα, επιδεικνύοντας εξαίρετες διοικητικές ικανότητες.

Ιστορικός συμβιβασμός
Την παγκόσµια φήµη που απέκτησε τόσο ο Μπερ­λίνγκουερ όσο και το ΙΚΚ την οφείλουν στην πρωτοφανή για τα κομμουνιστικά χρονικά άποψη, η οποία ανέτρεπε ριζικά τη δογματική - θεοκρατι­κή μαρξιστική - λενινιστική αντίληψη, υιοθετώ­ντας την άποψη της διεξαγωγής της πάλης μέσα από δημοκρατικές, συναινετικές και συνεργατι­κές διαδικασίες. Αυτό με απλά λόγια σήμαινε ότι το ΙΚΚ αποδεσμευόταν πλέον από τη στερεότυπη δογματική προσήλωση στη θεωρία που έθετε ως προϋπόθεση την κατάκτηση με επαναστατικά μέ­σα της εξουσίας προκειμένου να γίνουν οι κοινω­νικές αλλαγές.

Ο ιστορικός συμβιβασμός όπως επικράτησε πα­γκοσμίως υιοθετούσε τη διεξαγωγή της πολιτικής πάλης με δημοκρατικές και συναινετικές μεθό­δους, όπου περιλαμβάνονταν όχι μόνο η λειτουρ­γία του κόμματος στο πλαίσιο του κοινοβουλευτι­κού συστήματος με απόλυτο σεβασμό στους θε­σμούς του αλλά και η συνεργασία του με τα αστι­κά κόμματα.

Ο περίφημος ιστορικός συμβιβασμός του ΙΚΚ υπήρξε μια προσπάθεια αποφυγής της πόλωσης στην πολιτική. Έτσι επιχείρησε ένα άνοιγμα προς τα δεξιά μέσα από μια συνεργασία με τους χριστι­ανοδημοκράτες. Η συνεργασία αυτή θα βασιζό­ταν πάνω σε προγραμματικά συμφωνημένες πο­λιτικές, όπως η δημοσιονομική αυστηρότητα και τα δρακόντεια μέτρα ενάντια στην εξωκοινοβου­λευτική Άκρα Αριστερά. Επίσης είχε συμφωνηθεί να διασφαλιστούν οι μισθοί από τον πληθωρισμό, όπως επίσης θα επιχειρούνταν μια προσπάθεια μεταρρυθμίσεων στον διαβρωμένο κρατικό μηχα­νισμό του κράτους.

Η εκτέλεση του Άλντο Μόρο, που ήταν ο βασικός συνομιλητής εκ μέρους των χριστιανοδημοκρα­τών με τον Μπερλινγκουέρ, από τους «επαναστά­τες» των «Ερυθρών Ταξιαρχιών» ματαίωσε αυτό το ιστορικό εγχείρημα. Επίσης πρέπει να τονιστεί ότι μιλάμε για έναν ηγέτη που επί των ήμερων του οδήγησε το ΙΚΚ σε πρωτόγνωρες εκλογικές επι­τυχίες. Αυτή η χαρισματική ηγετική φυσιογνωμία της ευρωπαϊκής Αριστεράς απεβίωσε αιφνιδίως το 1984, στερώντας από τα αριστερό προοδευ­τικό κίνημα έναν φωτισμένο ηγέτη. Μετά τις σα­ρωτικές αλλαγές της δεκαετίας του 1990 με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και υπό το βάρος των συντριπτικών αλλαγών που επήλθαν, το ιστο­ρικό ΙΚΚ άλλαξε τίτλο και ονομάστηκε Δημοκρατι­κό Κόμμα της Αριστεράς. Ο Μπερλινγκουέρ πίστευε ότι στις συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την εποχή η θέση αυτή απο­τελούσε μονόδρομο για την κατάληψη της εξου­σίας από το ΙΚΚ ή έστω για την αποφασιστική συμ­μετοχή του στον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων σε κυβερνητικό επίπεδο. Η καινοφανής αυτή θε­ωρία σχετικά με τη μεθοδολογία που οφείλει να ακολουθήσει ένα κουμμουνιστικό κόμμα για την κατάληψη της εξουσίας ονομάστηκε «ιστορικός συμβιβασμός» και προκάλεσε, όπως ήταν φυ­σικό, τεράστιες αντιδράσεις στους κόλπους των δογματικών σοβιετόφιλων κομμουνιστικών κομ­μάτων.

Για τον Μπερλινγκουέρ, ωστόσο, αυτή η απόκλιση θεωρήθηκε επιβεβλημένη ιστορικά και προχώρη­σε δυναμικά στην αυτονόμηση του IKK από τη σο­βιετική δεσποτεία, αποφασισμένος να μην δέχε­ται το ΙΚΚ στο όνομα του διεθνισμού ξένες επεμ­βάσεις στα εσωτερικά του. H πρόταση του Μπερλινγκουέρ ήταν η εμβάθυνση στο ένα σκέλος της διττής κληρονομιάς του Τολιάτι, ο οποίος από τη μια έμενε πιστός στο σοβιετικό πρότυπο, από την άλλη όμως πρώτος έκανε λόγο για τον «ιταλικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό».

Η αυγή του ευρωκομμουνισμού
Τη θέληση του ΙΚΚ να εδραιωθεί σαν ένα αυτόνο­μο ευρωπαϊκό κομμουνιστικό κόμμα επιβεβαίω­σε ο Μπερλινγκουέρ το 1976 στη Μόσχα, μπρο­στά σε 5.000 αντιπροσώπους των κομμουνιστι­κών κομμάτων όλου του κόσμου. Ο Μπερλινγκουέρ μίλησε για ένα «πλουραλιστικό σύστημα» (στα ρωσικά μεταφράστηκε «πολυμορφικό») και ανα­φέρθηκε στην πρόθεση του IKK να οικοδομήσει «έναν σοσιαλισμό που είναι απαραίτητος και κα­τορθωτός μόνο στην Ιταλία». Όπως είναι φυσικό, η σοβιετική αντίδραση υπήρξε σφοδρή για την απόκλιση του ΙΚΚ από τον ορθό δρόμο, ωστόσο οι απόψεις του Ιταλού κομμουνιστή ηγέτη είχαν ήδη βρει τον δικό τους ανεξάρτητο δρόμο με τη μεγά­λη ανταπόκριση από κομμουνιστικά κόμματα που τα απασχολούσαν παρόμοιες αναζητήσεις. Απο­τέλεσμα αυτών των νέων ιδεολογικών ζυμώσεων υπήρξε το κίνημα που έγινε γνωστό ως «ευρωκομμουνισμός» και που υιοθετούσε την αποδέσμευ­ση από τη σοβιετική γραμμή και τη χάραξη εσωτερικής λειτουργίας των κομμάτων, δίχως εξωτε­ρικές επεμβάσεις, όπως και την προσαρμογή της πολιτικής κάθε κόμματος στις ιδιαίτερες συνθή­κες της κοινωνίας όπου αυτό δρούσε.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.